Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και αποτελείται από τρεις στιβάδες: επιδερμίδα, χόριο και το υποδόριο λίπος. Τα εξαρτήματα του δέρματος είναι οι τρίχες, τα νύχια και οι αδένες του, σμηγματογόνοι και ιδρωτοποιοί. Οι παθήσεις που προσβάλλουν το δέρμα μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις, εμφανίζονται συχνά και συνήθως η διάγνωση γίνεται πρώιμα διότι οι βλάβες είναι εύκολα αναγνωρίσιμες.
Καλοήθεις Παθήσεις του Δέρματος
Κατακλίσεις
Συχνή κατάσταση σε χρόνια κατακεκλιμένους ασθενής που πάσχουν από Διαβήτη ή άλλα συστηματικά νοσήματα και έχουν προβλήματα θρέψης. Λόγω της συνεχούς πίεσης στο δέρμα προκαλείται ισχαιμία και νέκρωση, η οποία συχνά επιμολύνεται. Η βελτίωση της θρέψης των ασθενών και η χρήση ειδικών στρωμάτων βοηθούν στην πρόληψη της ισχαιμίας του δέρματος. Γενικά οι κατακλίσεις χρειάζονται καλή περιποίηση προκειμένου να αποφευχθεί η μόλυνση. Οι νεκρώσεις είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν με χειρουργικό καθαρισμό. Ειδικά επιθέματα μπορούν να βοηθήσουν στην επούλωση, ενώ σπανιότερα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές πλαστικής χειρουργικής για την αποκατάσταση των ελλειμμάτων.
Κύστεις του δέρματος
Οι πιο συχνές κύστεις του δέρματος είναι οι σμηγματογόνες κύστεις οι οποίες προέρχονται από τους σμηγματογόνους αδένες. Άλλες κύστεις που παρουσιάζονται στο δέρμα είναι οι επιδερμοειδείς, οι δερμοειδείς και οι συνοβιακές (τα γνωστά γάγγλια). Οι κύστεις του δέρματος αφαιρούνται εν ψυχρώ μαζί με την κάψα τους με τοπική αναισθησία. Όταν όμως μολυνθούν και δημιουργηθεί απόστημα πρέπει επειγόντως να γίνει διάνοιξη και παροχέτευση τους. Στην οξεία αυτή φάση δεν είναι δυνατή η πλήρης και ριζική εκτομή τους και έτσι οι υποτροπές είναι συχνές.
Μυρμηκίες
Βλάβες του δέρματος ιογενούς αιτιολογίας, οι οποίες αντιμετωπίζονται με τοπικές ουσίες, διαθερμοπηξία ή υγρό άζωτο, αλλά πολλές φορές υποτροπιάζουν. Σπάνια χρειάζεται να αντιμετωπιστούν χειρουργικά.
Χηλοειδή
Τα χηλοειδή είναι δύσμορφες ουλές μετά από τραύματα ή χειρουργικές επεμβάσεις. Παρουσιάζονται σε άτομα με προδιάθεση και σπάνια χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση.
Λιπώματα
Πολύ συχνά εμφανιζόμενοι καλοήθεις όγκοι του λιπώδους ιστού που μπορεί να έχουν μορφή ογκιδίου ή να είναι διάχυτοι. Συχνότερα εμφανίζονται στον κορμό. Η αφαίρεση τους γίνεται με τοπική αναισθησία.
Μελαγχρωματικοί Σπίλοι
Οι μελαγχρωματικοί σπίλοι, οι γνωστές μας ‘ελιές’, είναι αλλοιώσεις του δέρματος στις οποίες δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή λόγω της πιθανότητας που έχουν να εξελιχθούν σε κακοήθες μελάνωμα. Προκειμένου να προλάβουμε την εξαλλαγή τους καλό είναι να εξαιρούνται έγκαιρα όταν παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά: ασυμμετρία στο σχήμα τους, ανώμαλο περίγραμμα, έντονο σκούρο χρώμα, μέγεθος που αυξάνεται, θέση η οποία τους προκαλεί τραυματισμό ή ερεθισμό, ή όταν εντοπίζονται στις παλάμες, στα πέλματα ή κάτω από το νύχι. Επίσης κάθε αλλαγή στα χαρακτηριστικά του σπίλου πρέπει να μας οδηγήσει στην τοπική εκτομή του.
Κακοήθεις Νεοπλασίες του Δέρματος
Βασικοκυτταρικά – Ακανθοκυτταρικά καρκινώματα του δέρματος
Ανήκουν στην κατηγορία των επιδερμοειδών καρκίνων του δέρματος, είναι πολύ συχνές νεοπλασίες και εμφανίζονται πιο συχνά σε μεγάλης ηλικίας άτομα της λευκής φυλής. Για την εμφάνιση τους ενοχοποιείται κατά κύριο λόγω η υπεριώδης ακτινοβολία, για αυτό και αναπτύσσονται συχνότερα στα εκτεθειμένα από τον ήλιο μέρη του σώματος. Συνήθως έχουν βραδεία εξέλιξη, παρουσιάζονται κυρίως στην κεφαλή και στον τράχηλο, και λιγότερο στον κορμό και στα άκρα. Τα βασικοκυτταρικά είναι συχνότερα, αλλά τα ακανθοκυτταρικά μπορεί να δώσουν μεταστάσεις στους λεμφαδένες. Αντιμετωπίζονται κυρίως χειρουργικά και σπανιότερα με ακτινοθεραπεία, με πάρα πολύ καλή πρόγνωση.
Κακόηθες μελάνωμα
Το κακόηθες μελάνωμα είναι η πιο επιθετική από τις νεοπλασίες του δέρματος, εμφανίζεται επί προϋπάρχοντος σπίλου ή σε υγιές δέρμα και εντοπίζεται συχνότερα στην κεφαλή, στον τράχηλο, στον κορμό και στα κάτω άκρα. Η υπεριώδης ακτινοβολία θεωρείται σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας για την ανάπτυξη του μελανώματος. Η αντιμετώπιση του κακοήθους μελανώματος είναι χειρουργική με αφαίρεση της βλάβης. Η αφαίρεση μπορεί να χρειαστεί να είναι εκτεταμένη ανάλογα με το στάδιο και την επέκταση της νόσου. Συμπληρωματική χημειοθεραπεία συνήθως είναι χρήσιμη στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Η πρόγνωση του κακοήθους μελανώματος είναι πολύ καλή στα πρώιμα στάδια του, για αυτό και έχει τεράστια σημασία η έγκαιρη αφαίρεση ύποπτων δερματικών αλλοιώσεων.