Οι μαστοί αποτελούνται από τον μαζικό αδένα, από λιπώδη και ινώδη ιστό, αγγεία και νεύρα. Η παραγωγή γάλακτος γίνεται από τον μαζικό αδένα, στο τέλος της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, και μεταφέρεται στην θηλή με τους γαλακτοφόρους πόρους. Οι μαστοί επηρεάζονται για την ανάπτυξη και την λειτουργία τους από τις γυναικείες ορμόνες.

Κύστεις

Οι κύστεις των μαστών εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση και συνήθως σχετίζονται με την αυξομείωση των ορμονών τους. Έχουν ομαλή υφή, είναι γεμάτες με υγρό και συνήθως είναι κινητές και επώδυνες. Αντιμετωπίζονται με παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση του υγρού που περιέχουν. Κάποιες από τις κύστεις αυτές θα υποτροπιάσουν και άλλες θα εξαφανιστούν μετά την εμμηνόπαυση. Η πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου στην κύστη είναι πολύ μικρή, αλλά ο έλεγχος με μαστογραφία, υπέρηχο και όπου χρειάζεται με παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση είναι απαραίτητος.

Ινοαδενώματα

Τα ινοαδενώματα είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενοι όγκοι των μαστών, εμφανίζονται κυρίως σε νεαρές γυναίκες 20 – 30 ετών και μπορεί να μεγαλώσουν, ιδίως κατά την εγκυμοσύνη. Τα ογκίδια αυτά χρειάζονται παρακολούθηση και ενδεχόμενη αφαίρεση όταν μεγαλώσουν ή όταν επίκειται εγκυμοσύνη.

Καρκίνος του Μαστού

Ο καρκίνος του μαστού είναι σήμερα ο πιο συχνός καρκίνος στο γυναικείο πληθυσμό. Παρουσιάζεται σε μεσήλικες γυναίκες και ο κίνδυνος εμφάνισης του αυξάνει όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό (αδελφή, μητέρα, θεία ή γιαγιά), στις άτεκνες γυναίκες ή όταν ο πρώτος τοκετός έγινε σε ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών, σε θεραπεία με οιστρογόνα, όπως επίσης και σε μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ από υπέρβαρες γυναίκες.
Το πιο συνηθισμένο εύρημα που θα προκαλέσει την διάγνωση ενός καρκίνου του μαστού είναι ένα ψηλαφητό οζίδιο στο μαστό ή στη μασχάλη που μεγάλωσε ή που εμφανίστηκε ξαφνικά. Επίσης μια σκληρία στο μαστό, μια αλλαγή στην εμφάνιση του δέρματος ή της θηλής ή η εμφάνιση εκκρίματος από την θηλή είναι ύποπτα σημεία.. Ο έλεγχος από τον χειρουργό είναι σε αυτές τις περιπτώσεις απαραίτητος και περιλαμβάνει φυσική εξέταση, μαστογραφία, υπερηχογράφημα, αιματολογικές εξετάσεις και πιο σπάνια μαγνητική τομογραφία.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού είναι κατ’ αρχήν χειρουργική, με ριζική μαστεκτομή ή τμηματική εκτομή του μαστού, και εν συνεχεία συμπληρωματική ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία, ανάλογα με το είδος του καρκίνου, το στάδιο στο οποίο βρίσκεται και το είδος της εκτομής που έγινε. Σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται ορμονοθεραπεία για αρκετό χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση.
Ο σημαντικότερος παράγοντας για να μειώσουμε τους θανάτους από τον καρκίνο του μαστού, είναι η έγκαιρη διάγνωση της νόσου και η αντιμετώπιση της σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμα στάδια. Ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, αφ’ ενός από την ίδια την γυναίκα (αυτοεξέταση των μαστών) και αφ’ ετέρου από τον γιατρό της με κλινική εξέταση. Σημαντικότατη επίσης είναι η μαστογραφία η οποία θα μας αναδείξει μια βλάβη έγκαιρα όταν δεν είναι δυνατόν ακόμα να την ψηλαφήσουμε. Η πρώτη μαστογραφία πρέπει να γίνεται στα 35 εως 40 έτη, και συστηματικά κάθε χρόνο μετά τα 40.