Ο Οισοφάγος είναι το αρχικό τμήμα του πεπτικού σωλήνα που μεταφέρει τις τροφές από τον στοματοφάρυγγα στο στομάχι. Οι παθήσεις που τον προσβάλλουν είναι σχετικά σπάνιες. Οι συχνότερες από τις καλοήθεις παθήσεις του οισοφάγου είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η διαφραγματοκήλη οι οποίες ουσιαστικά είναι παθήσεις του ανώτερου πεπτικού συστήματος και αντιμετωπίζονται χειρουργικά με τον ίδιο σχεδόν τρόπο. Λιγότερο συχνά εμφανίζεται η αχαλασία του οισοφάγου, τα φαρυγγοοισοφαγικά εκκολπώματα, πιο γνωστά ως εκκολπώματα Zenker, και οι καλοήθεις όγκοι του οισοφάγου, συνήθως λειομυώματα. Επίσης, ευτυχώς σπάνια, συμβαίνουν διάφορες κακώσεις στον οισοφάγο όπως διάτρηση ή ρήξη του τοιχώματος του ή έγκαυμα του οισοφάγου από κατάποση καυστικών ουσιών. Παρ’ ότι καλοήθεις παθήσεις, η αντιμετώπιση τους χρειάζεται εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνικές λόγω της δυσπρόσιτης θέσης, των ανατομικών ιδιαιτεροτήτων και της πολύπλοκης φυσιολογίας του οργάνου αυτού.

Διαφραγματοκήλη - Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ)

Διαφραγματοκήλη ονομάζεται η μετακίνηση μέρους του στομάχου στο θώρακα, η οποία μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να προκαλεί καρδιολογικά ή αναπνευστικά συμπτώματα. Πιο συχνά όμως η διαφραγματοκήλη προκαλεί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση λόγω της ανεπάρκειας που προκαλεί στην γαστροοισοφαγική συμβολή. Ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης της διαφραγματοκήλης είναι η εγχείρηση. Υπάρχουν πολλές τεχνικές, ανοικτές ή λαπαροσκοπικές, αλλά αυτή που έχει επικρατήσει έναντι όλων των άλλων είναι η θολοπλαστική Nissen λόγω των καλύτερων αποτελεσμάτων που εμφανίζει.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η κατάσταση κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο λόγω ανεπάρκειας της γαστροοισοφαγικής βαλβίδας, του μηχανισμού δηλαδή που ενώ επιτρέπει την διέλευση των τροφών από τον οισοφάγο στο στομάχι εμποδίζει την αντίθετη ροή. Αιτίες που προκαλούν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, είναι η διαφραγματοκήλη και οι ανατομικές αλλαγές της γαστροοισοφαγικής συμβολής. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΓΟΠ είναι το κάψιμο πίσω από το στέρνο (οι γνωστές μας καούρες), ο πόνος στην άνω κοιλιά, οι αναγωγές γαστρικού περιεχομένου και ο βήχας ιδίως κατά την κατάκλιση. Η ΓΟΠ εάν δεν αντιμετωπιστεί ριζικά, μπορεί να προκαλέσει οισοφαγίτιδα που στην συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί σε οισοφάγο Barrett ο οποίος είναι μια προκαρκινική κατάσταση. Η αντιμετώπιση της ΓΟΠ είναι κατ’ αρχήν συντηρητική με φάρμακα και βελτίωση της διατροφής και του τρόπου ζωής των ασθενών. Εάν όμως είναι ανθεκτική στη θεραπεία ή παρουσιάζει επιπλοκές τότε η θολοπλαστική Nissen είναι επιβεβλημένη.
Η θολοπλαστική Nissen έχει επικρατήσει των υπολοίπων αντιπαλινδρομικών επεμβάσεων, και σήμερα θεωρείται ότι έχει τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Κατά την επέμβαση αυτή, η οποία μπορεί να γίνει εξίσου καλά και ανοικτά και λαπαροσκοπικά, ανατάσσεται τυχόν υπάρχουσα διαφραγματοκήλη (δηλαδή το στομάχι κατεβαίνει από τον θώρακα στην κοιλιά). Επίσης γίνεται σύγκλειση των σκελών του διαφράγματος, μικραίνει δηλαδή το στόμιο που περνά ο οισοφάγος στην κοιλιά προκειμένου να αποτραπεί η υποτροπή της διαφραγματοκήλης. Στη συνέχεια με ειδικούς χειρισμούς το άνω μέρος του στομάχου (ο θόλος του στομάχου) τυλίγεται κατά 360 μοίρες γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου που βρίσκεται στο άνω μέρος της κοιλιάς. Ο χειρισμός αυτός ονομάζεται θολοπλαστική και είναι σημαντικός γιατί ουσιαστικά επαναφέρει την επάρκεια του αντιπαλινδρομικού μηχανισμού. Από τις επιπλοκές που είναι δυνατόν να παρουσιάσει η θολοπλαστική Nissen η πιο συχνή είναι μια δυσκολία στην κατάποση η οποία συνήθως υποχωρεί μόνη της. Επίσης μπορεί να παρουσιαστεί δυσκολία στην αποβολή αερίων από το στόμα. Διεγχειρητικές επιπλοκές κάκωσης ενδοκοιλιακών οργάνων ή αιμορραγία είναι πιο σπάνιες.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της θολοπλαστικής Nissen, σε σύγκριση με την συντηρητική αγωγή της ΓΟΠ, είναι η διακοπή της εξάρτησης του ασθενούς από τα φάρμακα. Οι ασθενείς αυτοί χρειάζονται φάρμακα για όλη τους τη ζωή, η διακοπή των οποίων τους κάνει να σταματήσουν να νιώθουν πλέον ασθενείς και να ζουν χωρίς τους διαιτητικούς περιορισμούς της ΓΟΠ. Ένα σημαντικότατο ομως πλεονέκτημα είναι ότι με την θολοπλαστική σταματά η παλινδρόμηση, άρα και ο κίνδυνος για οισοφαγίτιδα και όλα τα επικίνδυνα επακόλουθα της. Με τα φάρμακα η παλινδρόμηση εξακολουθεί να υπάρχει απλώς με μικρότερη ένταση και πιο ύπουλα αφού δεν δίνει συμπτώματα.

Αχαλασία Οισοφάγου

Η αχαλασία είναι η πιο συχνή διαταραχή της κινητικότητας του οισοφάγου και εφανίζεται συνήθως σε ασθενείς 30-60 ετών. Η αιτία που την προκαλεί είναι άγνωστη, η παθολογία της όμως συνίσταται σε απουσία περισταλτικών κινήσεων του οισοφάγου και χάλασης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση. Οι διαταραχές αυτές οδηγούν σε αδυναμία προώθησης του περιεχομένου του οισοφάγου στο στομάχι με αποτέλεσμα να διατείνεται ο οισοφάγος και να συσσωρεύει μέσα του άπεπτες τροφές.
Το κυριότερο σύμπτωμα της αχαλασίας είναι η δυσκαταποσία η οποία κάποιες φορές είναι χαρακτηριστικά παράδοξη, οι ασθενείς δηλαδή δυσκολεύονται μόνο όταν καταπίνουν υγρά αλλά όχι στερεές τροφές. Την δυσκαταποσία οι ασθενείς την αντιμετωπίζουν αρχικά πίνοντας μεγάλες ποσότητες νερού για να τους βοηθήσει να καταπιούν, με την πάροδο όμως του χρόνου η δυσφαγία επιδεινώνεται και αναπόφευκτα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σε αρκετούς ασθενείς η δυσκαταποσία είναι επώδυνη. Ο πόνος μοιάζει με τον πόνο των καρδιακών παθήσεων, γεγονός που συχνά προκαλεί σύγχυση. Άλλα συμπτώματα της νόσου είναι οι αναγωγές οι οποίες προκαλούν νυκτερινό βήχα και πνευμονίες εξ εισροφήσεως. Η επιδείνωση και η μη ριζική αντιμετώπιση της αχαλασίας (ριζική αντιμετώπιση γίνεται μόνο χειρουργικά) προκαλεί απώλεια βάρους και κακή θρέψη. Επίσης η για πολλά χρόνια αθεράπευτη αχαλασία θεωρείται ως μια από τις αιτίες του καρκίνου του οισοφάγου, ενός από τους πιο επικίνδυνους καρκίνους του πεπτικού συστήματος. Τα πιο πάνω συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά της αχαλασίας και μας κάνουν να υποψιαστούμε την παρουσία της. Η διάγνωση της όμως πρέπει να επιβεβαιωθεί με γαστροσκοπικό και ακτινολογικό έλεγχο και να τεκμηριωθεί με μανομετρία του οισοφάγου, εξέταση που μετρά τις πιέσεις και την κινητικότητα του οργάνου.
Η αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου είναι δυνατόν να αρχίσει συντηρητικά με φάρμακα, ή ενδοσκοπικά με διαστολές ή εγχύσεις της τοξίνης της αλλαντιάσεως στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Όλες αυτές οι τεχνικές είναι συνήθως ανεπαρκείς ή επιφέρουν μόνο παροδική ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επιπλέον η χρήση των ενδοσκοπικών τεχνικών μπορεί να δυσκολέψει την εφαρμογή της χειρουργικής θεραπείας της αχαλασίας, η οποία είναι και η μόνη ριζική μέθοδος αντιμετώπισης της. Χειρουργικά δεν αποκαθιστούμε την κινητικότητα του οισοφάγου, αυτό που κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε το κώλυμα που εμποδίζει την δίοδο των τροφών και έτσι οι ασθενείς να τρώνε κανονικά. Η χειρουργική αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου, η οποία μπορεί να γίνει και ανοικτά και λαπαροσκοπικά, γίνεται με την επέμβαση που ονομάζεται Μυοτομή κατά Heller και συμπληρώνεται με πρόσθια θολοπλαστική κατά Dor. Υπό γενική αναισθησία διατέμνεται ο κατώτερος σφιγκτήρας του οισοφάγου που αντιπροσωπεύει το μυϊκό μέρος της γαστροοισοφαγικής βαλβίδας. Με την κοπή του σφιγκτήρα αυτού ανοίγει ουσιαστικά η βαλβίδα και οι τροφές μπορούν να περάσουν στο στομάχι. Η καταστροφή όμως της βαλβίδας επιτρέπει και την προς τα πίσω ροή του γαστρικού περιεχομένου, κατάσταση την οποία προλαμβάνουμε με την πρόσθια θολοπλαστική κατά Dor που κάνουμε.
Οι επιπλοκές της μυοτομής Heller καθώς και των επεμβάσεων στον οισοφάγο μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, ελαχιστοποιούνται όμως, και αν παρουσιαστούν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και σωστά μόνο όταν εκτελούνται από εξειδικευμένους σε αυτές τις επεμβάσεις χειρουργούς.

Εκκολπώματα Zenker

Μια σπάνια καλοήθης κατάσταση του οισοφάγου είναι τα εκκολπώματα. Παρουσιάζονται σε διάφορα τμήματα του οισοφάγου, αλλά η πιο συχνή θέση εντόπισης τους είναι η περιοχή της φαρυγγοοισοφαγικής συμβολής στον τράχηλο, και ονομάζονται εκκολπώματα Zenker ή φαρυγγοοισοφαγικά εκκολπώματα. Ως αιτία που τα προκαλεί θεωρείται η δυσλειτουργία του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα και ο κακός συντονισμός του με τον φάρυγγα κατά την διαδικασία της κατάποσης. Η κατάσταση αυτή σε συνδυασμό με ανατομικά αίτια δημιουργούν αυξημένες πιέσεις στην περιοχή και δημιουργία εκκολπωμάτων.  
Τα συμπτώματα που συνήθως προκαλούν τα εκκολπώματα Zenker, είναι ο βήχας, οι αναγωγές και οι εισροφήσεις και η δυσκαταποσία. Η διάγνωση τους γίνεται με ακτινογραφία του οισοφάγου και οισοφαγοσκόπηση. Η αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων Zenker είναι αποκλειστικά χειρουργική με εκτομή του εκκολπώματος και μυοτομή του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Η κλασική επέμβαση γίνεται με τομή στον τράχηλο, υπάρχει όμως και ελάχιστα επεμβατική τεχνική αντιμετώπισης τους η οποία γίνεται από το στόμα χωρίς χειρουργική τομή (Δες “επεμβάσεις χωρίς χειρουργική τομή”).

Καλοήθεις όγκοι του Οισοφάγου

Οι καλοήθεις όγκοι του οισοφάγου είναι δυστυχώς σπανιότεροι από τον καρκίνο. Πιο συχνά εμφανίζονται τα ‘λειομυώματα’ τα οποία προέρχονται από τον μυϊκό χιτώνα του οργάνου. Η διάγνωση των λειομυωμάτων γίνεται με ακτινογραφία, ενδοσκόπηση και αξονική τομογραφία και η αντιμετώπιση τους είναι πάντα χειρουργική. Συνήθως με θωρακοτομή, και σπάνια λαπαροσκοπικά, γίνεται αφαίρεση των όγκων χωρίς τομή του βλεννογόνου του οισοφάγου, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μεγάλων ή πολλαπλών όγκων είναι αναγκαία η διενέργεια οισοφαγεκτομής.

Κακώσεις – Εγκαύματα Οισοφάγου

Κακώσεις του οισοφάγου χαρακτηρίζονται τα τραύματα του οργάνου, διάτρηση ή ρήξη, που συνήθως προκαλούνται από ιατρικούς χειρισμούς (οισοφαγοσκόπηση, διαστολές), από ξένα σώματα (κόκκαλα ψαριών) ή από μαχαίρια και όπλα.
Τα εγκαύματα του οισοφάγου δημιουργούνται από την κατάποση καυστικών ουσιών, οξέων ή βάσεων. Στα παιδιά συνήθως οφείλεται σε ατύχημα ενώ στους ενήλικες σε απόπειρες αυτοκτονίας.
Οι κακώσεις και τα εγκαύματα του οισοφάγου είναι, λόγω της διαφυγής σιέλου και της μεσοθωρακίτιδας που προκαλούν, βαρύτατες και συχνά θανατηφόρες καταστάσεις. Για την αντιμετώπιση τους χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις, εντατική παρακολούθηση, επανηλειμμένα χειρουργεία και μεγάλη νοσηλεία.   

Καλοήθεις παθήσεις του Οισοφάγου

      Ο Οισοφάγος είναι το αρχικό τμήμα του πεπτικού σωλήνα που μεταφέρει τις τροφές από τον στοματοφάρυγγα στο στομάχι. Οι παθήσεις που τον προσβάλλουν είναι σχετικά σπάνιες. Οι συχνότερες από τις καλοήθεις παθήσεις του οισοφάγου είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η διαφραγματοκήλη οι οποίες ουσιαστικά είναι παθήσεις του ανώτερου πεπτικού συστήματος και αντιμετωπίζονται χειρουργικά με τον ίδιο σχεδόν τρόπο. Λιγότερο συχνά εμφανίζεται η αχαλασία του οισοφάγου, τα φαρυγγοοισοφαγικά εκκολπώματα, πιο γνωστά ως εκκολπώματα Zenker, και οι καλοήθεις όγκοι του οισοφάγου, συνήθως λειομυώματα. Επίσης, ευτυχώς σπάνια, συμβαίνουν διάφορες κακώσεις στον οισοφάγο όπως διάτρηση ή ρήξη του τοιχώματος του ή έγκαυμα του οισοφάγου από κατάποση καυστικών ουσιών. Παρ’ ότι καλοήθεις παθήσεις, η αντιμετώπιση τους χρειάζεται εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνικές λόγω της δυσπρόσιτης θέσης, των ανατομικών ιδιαιτεροτήτων και της πολύπλοκης φυσιολογίας του οργάνου αυτού.

 

Διαφραγματοκήλη - Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ)

 

     Διαφραγματοκήλη ονομάζεται η μετακίνηση μέρους του στομάχου στο θώρακα, η οποία μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να προκαλεί καρδιολογικά ή αναπνευστικά συμπτώματα. Πιο συχνά όμως η διαφραγματοκήλη προκαλεί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση λόγω της ανεπάρκειας που προκαλεί στην γαστροοισοφαγική συμβολή. Ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης της διαφραγματοκήλης είναι η εγχείρηση. Υπάρχουν πολλές τεχνικές, ανοικτές ή λαπαροσκοπικές, αλλά αυτή που έχει επικρατήσει έναντι όλων των άλλων είναι η θολοπλαστική Nissen λόγω των καλύτερων αποτελεσμάτων που εμφανίζει.

      Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η κατάσταση κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο λόγω ανεπάρκειας της γαστροοισοφαγικής βαλβίδας, του μηχανισμού δηλαδή που ενώ επιτρέπει την διέλευση των τροφών από τον οισοφάγο στο στομάχι εμποδίζει την αντίθετη ροή. Αιτίες που προκαλούν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, είναι η διαφραγματοκήλη και οι ανατομικές αλλαγές της γαστροοισοφαγικής συμβολής. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΓΟΠ είναι το κάψιμο πίσω από το στέρνο (οι γνωστές μας καούρες), ο πόνος στην άνω κοιλιά, οι αναγωγές γαστρικού περιεχομένου και ο βήχας ιδίως κατά την κατάκλιση. Η ΓΟΠ εάν δεν αντιμετωπιστεί ριζικά, μπορεί να προκαλέσει οισοφαγίτιδα που στην συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί σε οισοφάγο Barrett ο οποίος είναι μια προκαρκινική κατάσταση. Η αντιμετώπιση της ΓΟΠ είναι κατ’ αρχήν συντηρητική με φάρμακα και βελτίωση της διατροφής και του τρόπου ζωής των ασθενών. Εάν όμως είναι ανθεκτική στη θεραπεία ή παρουσιάζει επιπλοκές τότε η θολοπλαστική Nissen είναι επιβεβλημένη.

      Η θολοπλαστική Nissen έχει επικρατήσει των υπολοίπων αντιπαλινδρομικών επεμβάσεων, και σήμερα θεωρείται ότι έχει τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Κατά την επέμβαση αυτή, η οποία μπορεί να γίνει εξίσου καλά και ανοικτά και λαπαροσκοπικά, ανατάσσεται τυχόν υπάρχουσα διαφραγματοκήλη (δηλαδή το στομάχι κατεβαίνει από τον θώρακα στην κοιλιά). Επίσης γίνεται σύγκλειση των σκελών του διαφράγματος, μικραίνει δηλαδή το στόμιο που περνά ο οισοφάγος στην κοιλιά προκειμένου να αποτραπεί η υποτροπή της διαφραγματοκήλης. Στη συνέχεια με ειδικούς χειρισμούς το άνω μέρος του στομάχου (ο θόλος του στομάχου) τυλίγεται κατά 360 μοίρες γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου που βρίσκεται στο άνω μέρος της κοιλιάς. Ο χειρισμός αυτός ονομάζεται θολοπλαστική και είναι σημαντικός γιατί ουσιαστικά επαναφέρει την επάρκεια του αντιπαλινδρομικού μηχανισμού. Από τις επιπλοκές που είναι δυνατόν να παρουσιάσει η θολοπλαστική Nissen η πιο συχνή είναι μια δυσκολία στην κατάποση η οποία συνήθως υποχωρεί μόνη της. Επίσης μπορεί να παρουσιαστεί δυσκολία στην αποβολή αερίων από το στόμα. Διεγχειρητικές επιπλοκές κάκωσης ενδοκοιλιακών οργάνων ή αιμορραγία είναι πιο σπάνιες.

      Το μεγάλο πλεονέκτημα της θολοπλαστικής Nissen, σε σύγκριση με την συντηρητική αγωγή της ΓΟΠ, είναι η διακοπή της εξάρτησης του ασθενούς από τα φάρμακα. Οι ασθενείς αυτοί χρειάζονται φάρμακα για όλη τους τη ζωή, η διακοπή των οποίων τους κάνει να σταματήσουν να νιώθουν πλέον ασθενείς και να ζουν χωρίς τους διαιτητικούς περιορισμούς της ΓΟΠ. Ένα σημαντικότατο ομως πλεονέκτημα είναι ότι με την θολοπλαστική σταματά η παλινδρόμηση, άρα και ο κίνδυνος για οισοφαγίτιδα και όλα τα επικίνδυνα επακόλουθα της. Με τα φάρμακα η παλινδρόμηση εξακολουθεί να υπάρχει απλώς με μικρότερη ένταση και πιο ύπουλα αφού δεν δίνει συμπτώματα.

 

Αχαλασία Οισοφάγου

 

     Η αχαλασία είναι η πιο συχνή διαταραχή της κινητικότητας του οισοφάγου και εφανίζεται συνήθως σε ασθενείς 30-60 ετών. Η αιτία που την προκαλεί είναι άγνωστη, η παθολογία της όμως συνίσταται σε απουσία περισταλτικών κινήσεων του οισοφάγου και χάλασης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση. Οι διαταραχές αυτές οδηγούν σε αδυναμία προώθησης του περιεχομένου του οισοφάγου στο στομάχι με αποτέλεσμα να διατείνεται ο οισοφάγος και να συσσωρεύει μέσα του άπεπτες τροφές.

      Το κυριότερο σύμπτωμα της αχαλασίας είναι η δυσκαταποσία η οποία κάποιες φορές είναι χαρακτηριστικά παράδοξη, οι ασθενείς δηλαδή δυσκολεύονται μόνο όταν καταπίνουν υγρά αλλά όχι στερεές τροφές. Την δυσκαταποσία οι ασθενείς την αντιμετωπίζουν αρχικά πίνοντας μεγάλες ποσότητες νερού για να τους βοηθήσει να καταπιούν, με την πάροδο όμως του χρόνου η δυσφαγία επιδεινώνεται και αναπόφευκτα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σε αρκετούς ασθενείς η δυσκαταποσία είναι επώδυνη. Ο πόνος μοιάζει με τον πόνο των καρδιακών παθήσεων, γεγονός που συχνά προκαλεί σύγχυση. Άλλα συμπτώματα της νόσου είναι οι αναγωγές οι οποίες προκαλούν νυκτερινό βήχα και πνευμονίες εξ εισροφήσεως. Η επιδείνωση και η μη ριζική αντιμετώπιση της αχαλασίας (ριζική αντιμετώπιση γίνεται μόνο χειρουργικά) προκαλεί απώλεια βάρους και κακή θρέψη. Επίσης η για πολλά χρόνια αθεράπευτη αχαλασία θεωρείται ως μια από τις αιτίες του καρκίνου του οισοφάγου, ενός από τους πιο επικίνδυνους καρκίνους του πεπτικού συστήματος. Τα πιο πάνω συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά της αχαλασίας και μας κάνουν να υποψιαστούμε την παρουσία της. Η διάγνωση της όμως πρέπει να επιβεβαιωθεί με γαστροσκοπικό και ακτινολογικό έλεγχο και να τεκμηριωθεί με μανομετρία του οισοφάγου, εξέταση που μετρά τις πιέσεις και την κινητικότητα του οργάνου.

      Η αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου είναι δυνατόν να αρχίσει συντηρητικά με φάρμακα, ή ενδοσκοπικά με διαστολές ή εγχύσεις της τοξίνης της αλλαντιάσεως στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Όλες αυτές οι τεχνικές είναι συνήθως ανεπαρκείς ή επιφέρουν μόνο παροδική ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επιπλέον η χρήση των ενδοσκοπικών τεχνικών μπορεί να δυσκολέψει την εφαρμογή της χειρουργικής θεραπείας της αχαλασίας, η οποία είναι και η μόνη ριζική μέθοδος αντιμετώπισης της. Χειρουργικά δεν αποκαθιστούμε την κινητικότητα του οισοφάγου, αυτό που κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε το κώλυμα που εμποδίζει την δίοδο των τροφών και έτσι οι ασθενείς να τρώνε κανονικά. Η χειρουργική αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου, η οποία μπορεί να γίνει και ανοικτά και λαπαροσκοπικά, γίνεται με την επέμβαση που ονομάζεται Μυοτομή κατά Heller και συμπληρώνεται με πρόσθια θολοπλαστική κατά Dor. Υπό γενική αναισθησία διατέμνεται ο κατώτερος σφιγκτήρας του οισοφάγου που αντιπροσωπεύει το μυϊκό μέρος της γαστροοισοφαγικής βαλβίδας. Με την κοπή του σφιγκτήρα αυτού ανοίγει ουσιαστικά η βαλβίδα και οι τροφές μπορούν να περάσουν στο στομάχι. Η καταστροφή όμως της βαλβίδας επιτρέπει και την προς τα πίσω ροή του γαστρικού περιεχομένου, κατάσταση την οποία προλαμβάνουμε με την πρόσθια θολοπλαστική κατά Dor που κάνουμε.

      Οι επιπλοκές της μυοτομής Heller καθώς και των επεμβάσεων στον οισοφάγο μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, ελαχιστοποιούνται όμως, και αν παρουσιαστούν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και σωστά μόνο όταν εκτελούνται από εξειδικευμένους σε αυτές τις επεμβάσεις χειρουργούς.

 

Εκκολπώματα Zenker

      Μια σπάνια καλοήθης κατάσταση του οισοφάγου είναι τα εκκολπώματα. Παρουσιάζονται σε διάφορα τμήματα του οισοφάγου, αλλά η πιο συχνή θέση εντόπισης τους είναι η περιοχή της φαρυγγοοισοφαγικής συμβολής στον τράχηλο, και ονομάζονται εκκολπώματα Zenker ή φαρυγγοοισοφαγικά εκκολπώματα. Ως αιτία που τα προκαλεί θεωρείται η δυσλειτουργία του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα και ο κακός συντονισμός του με τον φάρυγγα κατά την διαδικασία της κατάποσης. Η κατάσταση αυτή σε συνδυασμό με ανατομικά αίτια δημιουργούν αυξημένες πιέσεις στην περιοχή και δημιουργία εκκολπωμάτων.   

      Τα συμπτώματα που συνήθως προκαλούν τα εκκολπώματα Zenker, είναι ο βήχας, οι αναγωγές και οι εισροφήσεις και η δυσκαταποσία. Η διάγνωση τους γίνεται με ακτινογραφία του οισοφάγου και οισοφαγοσκόπηση. Η αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων Zenker είναι αποκλειστικά χειρουργική με εκτομή του εκκολπώματος και μυοτομή του άνω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Η κλασική επέμβαση γίνεται με τομή στον τράχηλο, υπάρχει όμως και ελάχιστα επεμβατική τεχνική αντιμετώπισης τους η οποία γίνεται από το στόμα χωρίς χειρουργική τομή (Δες “επεμβάσεις χωρίς χειρουργική τομή”).

 

Καλοήθεις όγκοι του Οισοφάγου

 

      Οι καλοήθεις όγκοι του οισοφάγου είναι δυστυχώς σπανιότεροι από τον καρκίνο. Πιο συχνά εμφανίζονται τα ‘λειομυώματα’ τα οποία προέρχονται από τον μυϊκό χιτώνα του οργάνου. Η διάγνωση των λειομυωμάτων γίνεται με ακτινογραφία, ενδοσκόπηση και αξονική τομογραφία και η αντιμετώπιση τους είναι πάντα χειρουργική. Συνήθως με θωρακοτομή, και σπάνια λαπαροσκοπικά, γίνεται αφαίρεση των όγκων χωρίς τομή του βλεννογόνου του οισοφάγου, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μεγάλων ή πολλαπλών όγκων είναι αναγκαία η διενέργεια οισοφαγεκτομής.

 

Κακώσεις – Εγκαύματα Οισοφάγου

 

      Κακώσεις του οισοφάγου χαρακτηρίζονται τα τραύματα του οργάνου, διάτρηση ή ρήξη, που συνήθως προκαλούνται από ιατρικούς χειρισμούς (οισοφαγοσκόπηση, διαστολές), από ξένα σώματα (κόκκαλα ψαριών) ή από μαχαίρια και όπλα.

      Τα εγκαύματα του οισοφάγου δημιουργούνται από την κατάποση καυστικών ουσιών, οξέων ή βάσεων. Στα παιδιά συνήθως οφείλεται σε ατύχημα ενώ στους ενήλικες σε απόπειρες αυτοκτονίας.

      Οι κακώσεις και τα εγκαύματα του οισοφάγου είναι, λόγω της διαφυγής σιέλου και της μεσοθωρακίτιδας που προκαλούν, βαρύτατες και συχνά θανατηφόρες καταστάσεις. Για την αντιμετώπιση τους χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις, εντατική παρακολούθηση, επανηλειμμένα χειρουργεία και μεγάλη νοσηλεία.